Να πιάσει το νήμα από εκεί που το άφησε στην προηγούμενη θητεία του, επιδιώκει ο επερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για τον προαιώνιο μεσανατολικό εχθρό, το Ιράν: Πίεση μέχρι τελικής πτώσεως φέρονται να μαγειρεύουν οι αυριανοί σχεδιαστές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, που επέλεξε ο Ρεπουμπλικάνος ηγέτης.
Υπενθυμίζεται ότι ο Ντόναλντ Τραμπ, στην πρώτη του θητεία, διεξήγαγε μια εκστρατεία «μέγιστης πίεσης» κατά του Ιράν, επιβάλλοντας εκατοντάδες κυρώσεις μετά την εγκατάλειψη του κοινού ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης του 2015 -που διασφάλιζε ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν θα είχε ειρηνικού σκοπούς- και δολοφονώντας τον ανώτατο Ιρανό διοικητή Κασέμ Σουλεϊμανί.
Ωστόσο, η Τεχεράνη κατάφερε έκτοτε να αυξήσει την πυρηνική της δραστηριότητα και να εμπλουτίζει ουράνιο κοντά σε επίπεδο που να προσφέρεται για στρατιωτική χρήση.
Οι κυρώσεις παρέμειναν σε ισχύ κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Μπάιντεν, αν και σύμφωνα με αναλυτές δεν εφαρμόστηκαν ποτέ τόσο αυστηρά, ελπίζοντας στην αναβίωση της συμφωνίας του 2015 και στην άμβλυνση της κρίσης.
Οι εξαγωγές αργού πετρελαίου του Ιράν έχουν υπερτριπλασιαστεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια, από το χαμηλό των 400.000 βαρελιών την ημέρα το 2020 σε πάνω από 1,5 εκατ. b/d μέχρι στιγμής το 2024, με σχεδόν όλες τις αποστολές να πηγαίνουν στην Κίνα, σύμφωνα με την Αρχή Ενεργειακών Πληροφοριών των ΗΠΑ (ΕΙΑ).
«Είναι αποφασισμένος να επαναφέρει τη στρατηγική μέγιστης πίεσης για να χρεοκοπήσει το Ιράν το συντομότερο δυνατό»
Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με τον Economist που επικαλείται άτομα που γνωρίζουν τις τρέχουσες μεταβατικές εξελίξεις στην Ουάσινγκτον, η νέα κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ θα αναβιώσει την πολιτική «μέγιστης πίεσης» για να πλήξει αποφασιστικά τη δυνατότητα του Ιράν να χρηματοδοτεί περιφερειακούς πληρεξούσιους και να αναπτύσσει πυρηνικά όπλα.
Υπενθυμίζεται ότι ανάμεσα στα άτομα με τα οποία θα στελεχώσει ο Τραμπ την ομάδα του, είναι ο Μάρκο Ρούμπιο (νέος υπουργός Εξωτερικών) και ο Μάικ Βαλτς (νέος Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας), οι οποίοι έχουν υποστηρίξει μια επιθετική προσέγγιση έναντι του Ιράν. «Μόλις πριν από τέσσερα χρόνια…Το νόμισμά τους ήταν πραγματικά στα τάρταρα…πρέπει να επιστρέψουμε σε αυτή τη στάση», είχε πει ο Βαλτς τον περασμένο Οκτώβριο.
Έτσι, όπως αναφέρει ο Economist, το επιτελείο του Τραμπ μαγειρεύει ήδη εντολές που θα ακούσουμε από την πρώτη μέρα που θα πατήσει ο ίδιος στον Λευκό Οίκο, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης και της προσθήκης νέων κυρώσεων στις εξαγωγές ιρανικού πετρελαίου. «Αν όντως πάνε μέχρι τέλους»…θα μπορούσαν να ανατρέψουν τις εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν σε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες βαρέλια την ημέρα», δήλωσε ο Μπομπ ΜακΝάλι, πρόεδρος της συμβουλευτής εταιρείας Rapidan Energy και πρώην σύμβουλος σε ζητήματα ενέργειας του Τζορτζ Μπους.
«Είναι η κύρια πηγή κερδών τους και η οικονομία τους είναι ήδη πολύ πιο εύθραυστη από ό,τι ήταν τότε»…βρίσκονται σε μια γωνία πολύ χειρότερη από την πρώτη θητεία, θα ήταν μια πολύ άσχημη κατάσταση» πρόσθεσε.
Θα τους κάνουμε να συμφωνήσουμε
«Είναι αποφασισμένος να επαναφέρει τη στρατηγική μέγιστης πίεσης για να χρεοκοπήσει το Ιράν το συντομότερο δυνατό», δήλωσε ένας ειδικός σε θέματα εθνικής ασφάλειας που γνωρίζει τι μεταβατικές εξελίξεις στην αμερικανική κυβέρνηση.
Οι σύμβουλοι Τραμπ προέτρεψαν τον επερχόμενο πρόεδρο να προχωρήσει γρήγορα στην Τεχεράνη, με έναν εξ΄αυτών να αναφέρει ότι ο Τραμπ θα καταστήσει σαφές «ότι θα αντιμετωπίσουμε την επιβολή των κυρώσεων στο Ιράν πολύ σοβαρά».
Ο Μάικ Βαλτς, βοήθησε στην ψήφιση νομοθεσίας ενώ ήταν βουλευτής που θα επέβαλλε δευτερεύουσες κυρώσεις στις αγορές ιρανικού αργού από την Κίνα. Το νομοσχέδιο δεν έχει περάσει από τη Γερουσία.
Η εκστρατεία μέγιστης πίεσης έχει σχεδιαστεί για να πλήξει τα έσοδα του Ιράν για να δημιουργήσει τον στρατό του ή να χρηματοδοτήσει ομάδες πληρεξουσίων στην περιοχή, αλλά σύμφωνα με γνώστες των εξελίξεων στην Ουάσιγκτον, ο στόχος εν τέλει είναι να πειστεί η Τεχεράνη να διαπραγματευτεί μια νέα πυρηνική συμφωνία και να αλλάξει τις περιφερειακές της πολιτικές.
«Ελπίζουμε ότι θα είναι ένα κίνητρο για να τους κάνουμε να συμφωνήσουν σε διαπραγματεύσεις καλή τη πίστη που θα σταθεροποιήσουν τις σχέσεις και ακόμη και κάποια μέρα θα τις εξομαλύνουν, αλλά νομίζω ότι οι όροι του Τραμπ για αυτό θα είναι πολύ πιο σκληροί από ό,τι είναι έτοιμοι οι Ιρανοί» είπε στον Economist ειδικός σε θέματα εθνικής ασφάλειας.
Η ιρανική απάντηση: «Γίνετε σοφότεροι, όχι πιεστικοί»
Την ίδια στιγμή ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αράγκτσι προτρέψει την ομάδα του Τραμπ να μην προχωρήσει στα παραπάνω σχέδια. «Η απόπειρα «Μέγιστης πίεσης 2.0» θα οδηγήσει μόνο σε «Μέγιστη ήττα 2.0»» δήλωσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναφερόμενος στις πυρηνικές προόδους του Ιράν τα χρόνια. «Καλύτερη ιδέα: δοκιμάστε το «τη Μέγιση Σοφία» – προς όφελος όλων.»
Στο πλαίσιο της καλής διάθεση που έχει επιδείξει το Ιράν, υπό την νέα ηγεσία μάλιστα του προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν, ο Αράγκτσι μετά από συνομιλίες με τον Ραφαέλ Γκρόσι, τον επικεφαλής της πυρηνικής εποπτείας του ΟΗΕ στην Τεχεράνη, δήλωσε ότι η Τεχεράνη ήταν πρόθυμη να διαπραγματευτεί «με βάση το εθνικό μας συμφέρον και τα αναφαίρετα δικαιώματά μας, αλλά ΟΧΙ έτοιμη να διαπραγματευτεί υπό πίεση και εκφοβισμό!».
Ωστόσο οι ειδικοί κρατάνε μικρό καλάθι ως προς τις προόδους, ακόμα και αν υπάρχει καλή πίστη εκατέρωθεν, σύμφωνα με τον Economist. «Το μεγάλο ερώτημα είναι αν ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ θα ήταν διατεθειμένος να κάνει μια πυρηνική και περιφερειακή συμφωνία με τον άνθρωπο που σκότωσε τον Κασέμ Σουλεϊμανί», δήλωσε ο Καρίμ Σατζαντπούρ, ανώτερος συνεργάτης του Ιδρύματος Κάρνεγκι για τη Διεθνή Ειρήνη.
«Είναι δύσκολο να οραματιστούμε μια πυρηνική ή περιφερειακή συμφωνία που θα ήταν αποδεκτή τόσο από τον πρωθυπουργό του Ισραήλ όσο και από τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν», πρόσθεσε.