Αφού ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε αρχικά την στρατιωτική υποστήριξη προς την Ουκρανία, Γερμανοί αξιωματούχοι εξέφρασαν την ανησυχία τους ότι οι Αμερικανοί θα μπορούσαν να ελέγξουν ένα από τα ισχυρά όπλα που προμηθεύτηκε πρόσφατα η χώρα.

Η Γερμανία συνήψε συμφωνία πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ με τον αμερικανικό αεροδιαστημικό κολοσσό Lockheed Martin το 2022 για 35 αεροσκάφη F-35A Lightning II. Η Bundeswehr – οι ένοπλες δυνάμεις της Γερμανίας – προμηθεύτηκε άλλα οκτώ F-35 πέρυσι.

Ο Joachim Schranzhofer, επικεφαλής επικοινωνίας της γερμανικής εταιρείας όπλων Hendsolt, δήλωσε στη γερμανική εφημερίδα Bild την περασμένη εβδομάδα, ότι ο λεγόμενος «kill switch» (διακόπτης θανάτου), που τοποθετείται στα αμερικανικής παραγωγής F-35, είναι κάτι περισσότερο από μια απλή φήμη, υπονοώντας πως θα ήταν εύκολο για τις ΗΠΑ να καθηλώσουν τα αεροσκάφη μπλοκάροντας την πρόσβαση σε βασικό λογισμικό, το οποίο παραμένει υπό τον έλεγχό τους.

Το ερώτημα για τους στρατιωτικούς σχεδιαστές είναι, μπορούν οι ΗΠΑ να εμποδίσουν αποτελεσματικά τη χρήση των F-35 που χρησιμοποιούνται από άλλες χώρες, εάν το επιλέξουν; – Η απάντηση φαίνεται να είναι ως επί το πλείστον «ναι»

Παράλληλα, τόσο ο Wolfgang Ischinger, πρώην πρόεδρος της Διάσκεψης του Μονάχου για την Ασφάλεια, όσο και ο Ingo Gädechens, πρώην στρατιωτικός και μέλος του κόμματος της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU) της Γερμανίας, εξέφρασαν τους ίδιους φόβους.

Ωστόσο, εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Άμυνας δήλωσε στο Euronews Next ότι δεν υπάρχει κανένα σχέδιο ακύρωσης της αγοράς των μαχητικών αεροσκαφών F-35, υπό το φως των ανησυχιών που διατυπώθηκαν.

Το F-35 είναι το «πρότυπο μαχητικό επιλογής ΝΑΤΟ»

Σύμφωνα με την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ, το «πιο κοινό» μοντέλο F-35 της Lockheed, το F-35A Lightning II, είναι ένα μαχητικό αεροσκάφος πολλαπλού ρόλου, που συνδυάζει «stealth, συγχώνευση αισθητήρων και πρωτοφανή επίγνωση της κατάστασης» στον ουρανό.

Η Lockheed περιγράφει το F-35 Lightening II ως το «πρότυπο μαχητικό της επιλογής του ΝΑΤΟ», το οποίο εξελίσσεται με ταχείς ρυθμούς.

Το Βέλγιο, η Τσεχική Δημοκρατία, η Δανία, η Φινλανδία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Πολωνία και η Ελβετία διαθέτουν F-35 στο στόλο τους. Η Ρουμανία υπέγραψε επίσης συμφωνία με τη Lockheed Martin για το ίδιο αεροσκάφος τον Δεκέμβριο.

Η Lockheed Martin ανέφερε σε ανακοίνωσή της πέρυσι πως αναμένει ότι περισσότερα από 550 F-35 θα βρίσκονται σε λειτουργία σε 10 ευρωπαϊκές χώρες μέχρι το τέλος της δεκαετίας και ότι τα όπλα αυτά έχουν «αυξήσει τη διαλειτουργικότητα στην Ευρώπη».

Η εταιρεία αναγνώρισε επίσης ότι τα μαχητικά αεροσκάφη F-35, όπως και άλλα δυτικά μαχητικά αεροσκάφη, βασίζονται στην ασφαλή επικοινωνία δεδομένων των ΗΠΑ με το Link-16 και στη δορυφορική πλοήγηση GPS.

Η πλήρης ανεξαρτησία σε αυτό τον τομέα, συνέχισε η εταιρεία, «δεν είναι δυνατή… ούτε καν με τα ευρωπαϊκά συστήματα», αλλά σημείωσε πως το F-35 εξακολουθεί να λειτουργεί χωρίς συνδέσεις δεδομένων ή δορυφορική πλοήγηση.

«Εξαιρετικά δύσκολη» η ενσωμάτωση νέου λογισμικού στα F-35

Ο Mark Cazalet, αρχισυντάκτης στο European Security and Defence Magazine, δήλωσε στο Euronews Next ότι δεν έχει ακούσει ή δει κάποια απτή απόδειξη πως υπάρχει «kill switch», αλλά και ότι δεν είναι απίθανο πως θα μπορούσαν να υπάρξουν μέτρα για να μπλοκαριστεί το λογισμικό των αεροσκαφών.

Σημείωσε ότι οι ΗΠΑ «δεν χρειάζονται απαραίτητα» έναν «kill switch» στο F-35 για να μπλοκάρουν τη χρήση του όπλου, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ θα μπορούσε «απλά να παρακρατήσει τα πυρομαχικά και τα ανταλλακτικά».

Η αντικατάσταση του αμερικανικού ελέγχου στο λογισμικό θα ήταν «εξαιρετικά δύσκολη, αν όχι αδύνατη», να ενσωματωθεί στον οπλισμό τους, τόνισε ο Cazalet και προσέθεσε πως «το πιο σχετικό ερώτημα για τους στρατιωτικούς σχεδιαστές είναι αν μπορούν οι ΗΠΑ να αποτρέψουν αποτελεσματικά τη χρήση των F-35 που λειτουργούν από άλλες χώρες, σε περίπτωση που το επιλέξουν. Εδώ η απάντηση φαίνεται να είναι ως επί το πλείστον ‘ναι’».

Εξήγησε πως οι χώρες μπλοκάρουν κατά περίπτωση τμήματα πυρομαχικών ή όπλων. Για παράδειγμα, η Ελβετία καθυστέρησε τη χρήση των αντιαεροπορικών πυροβόλων Gepard της Ουκρανίας, όταν αρνήθηκε να εξάγει τα πυρομαχικά των 35 χιλιοστών. Οι Γερμανοί είχαν επίσης επιδείξει κάποια αρχική διστακτικότητα στην εξαγωγή του μαχητικού αεροσκάφους Eurofighter Typhoon στην Τουρκία.

Τα F-35 «μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανεξάρτητα»

Το Euronews Next επικοινώνησε με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας των ΗΠΑ και την Lockheed Martin, για να επιβεβαιώσει αν η αμερικανική κυβέρνηση έχει τον έλεγχο του λογισμικού και του hardware των F-35 μετά την παράδοση των αεροσκαφών, αλλά δεν έλαβε άμεση απάντηση.

Εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου, ωστόσο, επιβεβαίωσε στα καναδικά μέσα ενημέρωσης ότι οι ΗΠΑ είναι υπεύθυνες τόσο για την αναβάθμιση του λογισμικού όσο και για την αναβάθμιση του hardware των αεροσκαφών και δήλωσε πως οι ενημερώσεις θα συνεχιστούν για όλα τα έθνη που συμμετείχαν στην ανάπτυξή τους.

Η Lockheed Martin απάντησε, από την πλευρά της, στο ερώτημα εάν θα μπορούσε να δώσει στην Γερμανία και σε άλλα ευρωπαϊκά έθνη κάποιες διαβεβαιώσεις ότι αυτές οι ενημερώσεις θα συνεχιστούν.

Στις αναφορές ελβετικών μέσων ενημέρωσης για παρόμοιες ανησυχίες σχετικά με τον «διακόπτη θανάτου», η εταιρεία δημοσίευσε μια ανάρτηση στην ιστοσελίδα της, με τίτλο «Η Ελβετία μπορεί να χρησιμοποιήσει τα F-35 της ανεξάρτητα».

Εξηγεί, μάλιστα, πως το μπλοκάρισμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35A, μέσω εξωτερικών παρεμβάσεων στα ηλεκτρονικά συστήματα των μαχητικών αεροσκαφών, δεν είναι δυνατό.

«Η Ελβετία δεν χρειάζεται συγκατάθεση εάν θέλει να χρησιμοποιήσει τα οπλικά της συστήματα ή τους κατευθυνόμενους πυραύλους για την άμυνά της», αναφέρει, σημειώνοντας ότι «μπορεί να το κάνει αυτόνομα, ανεξάρτητα και ανά πάσα στιγμή».

Χώρες όπως η Ελβετία μπορούν επίσης να αποφασίσουν πότε θέλουν να αναβαθμίσουν το λογισμικό των μαχητικών αεροσκαφών ή όχι και οι πύραυλοι παραμένουν λειτουργικοί χωρίς αυτές τις αναβαθμίσεις.

Εάν μια χώρα θέλει να αναβαθμίσει, η Lockheed δήλωσε ότι στέλνει μια «κινητή ομάδα» για να πραγματοποιήσει τις ενημερώσεις με την αντίστοιχη κυβέρνηση. Με λίγα λόγια, απέναντι στις ευρωπαϊκές ανησυχίες για αμερικανικό «μπλοκάρισμα» στα όπλα που έχει προμηθεύσει σε χώρες του μπλοκ, οι ειδικοί απαντούν πως δεν είναι και τόσο απλό.