Μια φίλη μου με καταγωγή από τη Ρωσία, μου είπε πρόσφατα, ότι η νέα γενιά της χώρας σε μεγάλο βαθμό δεν συμμερίζεται τη νοοτροπία των παλιών γενεών. Κοινώς: η Gen Z της χώρας δεν πίνει, ούτε καπνίζει ασύστολα όπως οι μεγαλύτεροι, αντ’ αυτού προτιμά να γυμνάζεται και να υιοθετεί έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής.
Λίγες ημέρες αργότερα από τη συζήτηση μας, έπεσα πάνω σε ένα άρθρο της εφημερίδας EL PAIS με τίτλο «Όχι υδατάνθρακες, όχι κάπνισμα και σχεδόν καθόλου αλκοόλ: Το πάρτι τελείωσε για τη Gen Z».
Η δημοσιογράφος Karelia Vázquez ανέφερε στο εν λόγω άρθρο: «Oι νέοι (σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό) αισθάνονται ντροπή αν ο τρόπος ζωής τους δεν θεωρείται υγιεινός. Σχεδόν το 80% λαμβάνει υπόψη την υγεία όταν παίρνει αποφάσεις σχετικά με το τι θα φάει και τι θα πιει. Αυτό περιλαμβάνει τόσο τη σωματική όσο και τη ψυχική υγεία, σύμφωνα με μια παγκόσμια μελέτη 27 χωρών, η οποία διενεργήθηκε κατά παραγγελία των Ikea, Pepsi-Cola, Visa και WWF International, μεταξύ άλλων εταιρειών. Σύμφωνα με την έκθεση, όσο μειώνεται η ηλικία, αυξάνονται οι ώρες που περνούν στο γυμναστήριο, όπως και οι ανησυχίες για την ψυχική υγεία και τη διαχείριση του στρες».
Η πραγματικότητα είναι ότι το πάρτυ συνεχίζει να υφίσταται για τη νέα γενιά, αλλά οι τεράστιες ποσότητες αλκοόλ έχουν αντικατασταθεί με ένα-δυο ποτά (και καταχρήσεις ουσιών σε ορισμένες περιπτώσεις), το ψωμί που τόσο αγαπά η Gen X με φαγητά στο air fryer που γίνονται με λίγη προσπάθεια και ακόμη λιγότερες θερμίδες, και τα βαριά τσιγάρα με IQOS, και στην χειρότερη των περιπτώσεων στριφτά τσιγάρα (τράκα) από φίλους κατά τη βραδινή έξοδο.
Λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι αυτή τη στιγμή μια από τις πιο αγαπητές (ίσως και η πιο λατρεμένη για τα κορίτσια της Gen Z) content creators στη χώρα, είναι η Αμαλία Τ., η οποία προωθεί τη γυμναστική και την ευεξία στο σύνολο της, και ότι εκατοντάδες χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μοιράζονται βίντεο που κάνουν γυμναστική δίνοντας της τα εύσημα, ή δημοσιεύουν υλικό που απεικονίζει τους ίδιους πάνω σε έναν διάδρομο γυμναστηρίου με την οθόνη μπροστά τους να αναπαράγει το περιεχόμενο της, ενώ παράλληλα άλλοι την προτρέπουν χαριτολογώντας να σταματήσει να προωθεί συγκεκριμένα φαγητά -που σχετίζονται με την υγιεινή διατροφή- διότι είναι σε έλλειψη στα σούπερ μάρκετ εξαιτίας τους influencing της, κατανοούμε ότι σε μεγάλο βαθμό οι συνήθειες των νέων ανθρώπων καθορίζονται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Για να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει, και τι τελικά ισχύει, μιλήσαμε με άτομα της Gen Z που ζούνε τόσο σε Ελλάδα όσο και ως μετανάστες/ριες στο εξωτερικό τους τελευταίους μήνες, θέτοντας τους ένα καίριο ερώτημα: Ποια είναι η θέση σας όσον αφορά το τσιγάρο, το ποτό και (στην αντίπερα όχθη) το γυμναστήριο;
Τι συμβαίνει με τη Gen Z;
Στάθης, 25
«Ως πρώην καπνιστής, γνωρίζω πώς ότι και να πουν σε έναν καπνιστή ως επίπτωση στην υγεία του δεν θα τον μεταπείσουν ούτε θα τον συγκινήσουν ιδιαίτερα, ωστόσο η διαφορά που είδα όσον αφορά την στοματική υγιεινή και την μυρωδιά του τσιγάρου που μένει σε ρούχα, χέρια, εσωτερικό αυτοκινήτου κλπ είναι αρκετά για να μην το ξανά αρχίσω.Παρ’όλα αυτά,σε σπάνιες περιστάσεις μες τον χρόνο, ίσως εκτιμήσω ένα καλό πούρο. [Όσον αφορά] το αλκοόλ δεν είχα ποτέ κάποια ιδιαίτερη σχέση ή εθισμό,το καταναλώνω μόνο ως μέσο ψυχαγωγίας σε εξόδους και αυτό σε φυσιολογικά πλαίσια γνωρίζοντας πάντα τα όρια μου».
»[Για την άθληση έχω να πω ότι] είναι απαραίτητη για την υγεία αλλά και για την ψυχολογία, πιστεύω κάθε άνθρωπος οφείλει να αθλείται έστω και ελάχιστες φορές την εβδομάδα, απλά και αυτή όπως και οι δύο παραπάνω ουσίες, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως διέξοδο από τα προβλήματα της καθημερινότητας χωρίς να προσφέρει κάποια λύση. Αρκεί μόνο να γίνεται στα πλαίσια βελτίωσης υγείας και εαυτού και να μην γίνεται εμμονή για ‘τέλεια’ εξωτερική εμφάνιση».
Λυδία, 22
«Δεν είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι ‘ένα ποτηράκι κάνει καλό στην υγεία’. Από την άλλη όμως, υποστηρίζω ότι μια ζωή με στερήσεις και περιορισμούς μάλλον κακό κάνει παρά καλό στην υγεία. Όπως στα περισσότερα πράγματα, έτσι και στο ποτό το παν είναι το μέτρο. Γι ‘αυτό, όταν συνοδεύει απλώς στιγμές χαλάρωσης και ξεγνοιασιάς, αποσυνδεδεμένο από συναισθήματα και ανάγκες, μπορεί να αποτελεί μέρος ενός υγιούς τρόπου ζωής. [Όσον αφορά το τσιγάρο] ούσα καπνίστρια από σχετικά μικρή ηλικία και μέχρι πρότινος υποστηρίκτρια της άποψης ‘όποτε θέλω το κόβω’, θεωρώ πλέον αυταπάτη την παραπάνω θέση και καταλήγω στο ότι, άπαξ και το τσιγάρο συμπεριληφθεί στις μικρές απολαύσεις της καθημερινότητας απαιτείται προσπάθεια για να ανακτηθεί ο έλεγχος. Πολλοί, συμπεριλαμβανομένου και εμενα θυσιάζουμε στον “βωμό των μικρών απολαύσεων” τις δυσμενείς συνέπειες του καπνίσματος για την υγεία, αν και ελπίζω στο μέλλον να σταματήσουμε να το κάνουμε»
»Η ενασχόλησή μου με τον αθλητισμό έχει μετατρέψει τη γυμναστική σε αναπόσπαστο μέρος της ζωής μου. Θεωρώ ότι τα θετικά που προσφέρει η άσκηση στη σωματική και ψυχική υγεία αναβαθμίζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής. Ωστόσο, επειδή ζούμε σε μια δύσκολη εποχή αναφορικά με την εικόνα, την ‘υγιεινή διαβίωση’ και τον τρόπο που αυτά προβάλλονται, θεωρώ ότι η γραμμή μεταξύ της υγιούς ενασχόλησης με τη γυμναστική και της εμμονής είναι λεπτή και η διατήρηση της ισορροπίας συχνά δύσκολη».
Μυρσίνη, 25
«Το γυμναστήριο θεωρώ ότι δεν πρέπει να το βλέπουμε σαν μια αγγαρεία ή σαν κάτι που θα μας κινητοποιεί αποκλειστικά για ένα εμφανισιακο αποτέλεσμα, αλλά σαν τρόπο ζωής όπου μας βοηθάει τόσο σωματικά όσο και πνευματικά. Όσον αφορά τις κακές συνήθειες , είναι δύσκολο σε έναν κόσμο όπου υπάρχουν τόσα πράγματα που είναι φτιαγμένα για να σε εθίζουν και εν τέλει να σε καταστρέφουν, να απέχεις , ειδικά όταν έχεις μια δύσκολη καθημερινότητα όπου χρειάζεσαι μια διέξοδο για να μπορείς να επιβιώσεις. Θεωρώ ότι το να κάνεις κάτι με μέτρο είναι η πιο ιδανική λύση, για να είσαι ικανοποιημένος, να μην νιώθεις ότι περιορίζεσαι, και να υπάρχει μια ισορροπία στην ζωή σου».
Γιώργος, 25
«Το αλκοόλ [είναι] δηλητήριο. Ευχάριστο και βοηθητικό κοινωνικά σε πολύ μικρές ποσότητες αλλά συνήθειο που έχουμε εβδομαδιαία όλοι. Σε λίγο μεγαλύτερες ποσότητες ξυπνάω χάλια την επόμενη μέρα, δεν ανακάμπτω μυϊκά και θα πω και μ@λακιες κατά την έξοδο μου. Δεν το προτιμώ, το χω κόψει σχεδόν τελείως και για αθλητικούς λόγους αλλά και για λόγους συνήθειας. Το τσιγάρο ξεπερασμένο, σου χαλάει την αντοχή και σε κάνει να βρώμας και σπαταλάς άπειρα λεφτά. Σαν αθλητής είναι αυτοκαταστροφικό να καπνίζω ενώ προσπαθώ να γίνω καλύτερος. Το θεωρώ βέβαια πολύ απολαυστική συνήθεια, μαρεσε πολύ όταν κάπνιζα, και καπνίζω και τώρα ένα μια στο πολυ πολύ τόσο. [Ωστόσο] τις καταχρήσεις [τις] αγαπώ ως μέγιστη μορφή καλοπέρασης [αλλά] και ως αθλητής γιατί λόγω επόμενης μέρας μου απαγορεύουν να το κάνω συχνά οπότε μπορώ να διατηρώ ένα πρόγραμμα και μία στο τόσο να ξεδίνω όσο έχω ανάγκη».
Ολύμπιος, 24
«Το αλκοόλ έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να εκλαμβάνεται κοινωνικά—μπορεί να είναι μέσο ψυχαγωγίας, χαλάρωσης ή ακόμα και αυτοκαταστροφής. Ποτέ δεν είχα έντονη εμμονή μαζί του, αλλά συνειδητοποίησα ότι σιωπηλά μου έκλεβε ενέργεια και επιβάρυνε την υγεία μου. Το κάπνισμα, όμως, είναι η μεγαλύτερη μορφή αυτοκαταστροφής που έχω επιλέξει. Το έχω φτάσει σε ένα σημείο εξαιρετικά ανθυγιεινό. Από την άλλη, η γυμναστική έχει τεράστια οφέλη για μένα, κυρίως σε ψυχολογικό επίπεδο. Το σώμα έχει έναν μοναδικό τρόπο να σε ανταμείβει μετά από ένα καλό session, και μόνο η πράξη του να δουλεύεις για αυτό είναι μια ένδειξη βαθιάς αυτοεκτίμησης».
Άννα, 25
«Το αλκοόλ το βλέπω σαν έναν μικρό τρόπο χαλάρωσης μέσα στη βδομάδα. Δουλεύω πολλές ώρες, οπότε το να πιω 1-2 φορές με βοηθάει να αποφορτιστώ. Δεν το θεωρώ κάτι πολύ κακό, αρκεί να υπάρχει ισορροπία και μέτρο.
Το κάπνισμα… Κάπνιζα από τα 14, αλλά πλέον το έχω ελαττώσει πολύ. Το θεωρώ αχρείαστη συνήθεια, αλλά ξέρω πόσο δύσκολο είναι να την κόψεις τελείως. Προσπαθώ να τη βγάζω σταδιακά από τη ζωή μου, κυρίως αποσυνδέοντάς την από άλλες συνήθειες, όπως ο καφές ή το διάλειμμα στη δουλειά. Πλέον καπνίζω μόνο όταν πίνω αλκοόλ ή όταν βγαίνω βράδυ.
[Τέλος, όσον αφορά το] γυμναστήριο το προσπαθώ! Δεν το έβαλα ποτέ σε αυστηρά καθημερινή ρουτίνα, αλλά τα τελευταία δύο χρόνια έχω αρχίσει να το παίρνω πιο σοβαρά. Νομίζω είναι απαραίτητο για να κρατήσουμε την ενέργεια της νιότης μας».
Ελευθερία, 27
«Το τσιγάρο ποτέ δεν μου ταίριαξε ως συνήθεια, εντάξει, το έχω δοκιμάσει προφανώς για να το απορρίψω, αλλά δεν ήταν κάτι που μου άρεσε και δεν μου ταιριάζει. Στεναχωριέμαι πολύ όταν βλέπω [άλλα] άτομα που καπνίζουν, [γιατί] νιώθω το πόσο κακό μπορεί να προκαλεί στην υγεία και στην καθημερινότητα και σε βάθος χρόνου. Νομίζω είναι μια συνήθεια που κόβεται πάρα πολύ δύσκολα. Παρόλο που [δεν είναι δική μου] συνήθεια για να ξέρω, νιώθω και έχω ακούσει από άτομα που κάπνιζαν ότι όταν έπρεπε να το κόψουν ήταν πάρα πολύ βασανιστικό και ότι ένας άνθρωπος που είναι ή ήταν καπνιστής μένει για πάντα καπνιστής, απλώς το έχει σταματήσει».
»Εντάξει, το αλκοόλ θεωρώ ότι και αυτό είναι μια κακή συνήθεια, ειδικότερα έαν γίνεται σε καθημερινή βάση. Γενικά, ότι θολώνει το μυαλό δεν μου αρέσει και δεν θέλω να το έχω στη ζωή μου. [Βέβαια] μερικές φορές είναι αναπόσπαστο κομμάτι εξόδων και είναι ένα μέσο κάποιες φορές για να περάσεις καλά. Παρ’ όλ’ αυτά νιώθω το κακό που μπορεί να προκαλεί στην υγεία και προσπαθώ να το αποφεύγω όσο γίνεται. Η αλήθεια είναι ότι βοηθάει πολλές φορές με το άγχος και το στρες πριν κάποια σημαντική έξοδο, αλλά πάντα με μέτρο και λίγο. Επίσης είναι κάτι που προσπαθώ να μην συνδέσω με το ότι όταν αγχώνομαι μπορώ να πιω ένα ποτήρι κρασί και να χαλαρώσω. Προσπαθώ να βρω άλλους τρόπος να χαλαρώσω και κάπως να διαχειριστώ το κοινωνικό άγχος με άλλα μέσα».
»[Για εμένα], το γυμναστήριο είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου. Πάντοτε ήταν, από όταν ήμουν μικρή, έφηβη, όχι το γυμναστήριο [ακριβώς], αλλά η γυμναστική [γενικά]. Δεν το έχω σταματήσει ποτέ, εκτός πολύ μικρά χρονικά διαστήματα που δεν είχα πρόσβαση [σε γυμναστήριο] ή λόγω κάποιων ψυχολογικών προβλημάτων. Θεωρώ ότι είναι ο καλύτερος τρόπος να ξεσπάω και να βρίσκω τις ισορροπίες μου και με κάποιον τρόπο να ρυθμίζω τα συναισθήματα μου. Επομένως, το λατρεύω».
*Φωτογραφίες από: Unsplash
